GBU-57 Massive Ordnance Penetrator: wielka bomba

22 czerwca 2025 roku amerykańskie bombowce B-2 Spirit przeprowadziły bezprecedensowy atak na irański podziemny kompleks nuklearny w Fordo. W operacji użyto GBU-57 Massive Ordnance Penetrator (MOP) – 30 000-funtowej (13,6 tony) „superbomby” zaprojektowanej do niszczenia celów ukrytych głębiej niż 20-piętrowy wieżowiec. To nie tylko broń, ale i fenomen inżynieryjny, który zmienia reguły gry militarnej.

Konstrukcja: Stalowy Kolos

GBU-57 to najcięższa konwencjonalna bomba w arsenale USA[1] [3] [9]. Jej parametry techniczne budzą respekt:

Parametr Wartość
Masa całkowita 13 600 kg (30 000 funtów)
Długość 6,2 m (20,5 stopy)
Średnica 80 cm (31,5 cala)
Materiał obudowy Stop stali o wysokiej gęstości (Eglin steel)
Masa ładunku 2400–2700 kg (5300–6000 funtów)
Głębokość penetracji Do 60 m betonu zbrojonego lub skały[2] [4] [8]

Kluczowa jest specjalna obudowa ze stali Eglin – stopu opracowanego przez Air Force Research Laboratory. Jej grubość i skład pozwalają wytrzymać wysokie ciśnienie podczas uderzenia w beton[10].

Uchodźcy *Bomba MOP. Zdjęcie poglądowe: Fale Inspiracji

Zasada Działania: Fizyka w Służbie Destrukcji

  1. Precyzyjne Naprowadzanie: Po zrzucie z wysokości 12 km bomba kieruje się do celu za pomocą systemu GPS/INS (Inertial Navigation System), z dokładnością do kilku metrów[5] [9].
  2. Kinetyczne Przenikanie: Masa i prędkość (ok. 1200 km/h) generują energię kinetyczną porównywalną z uderzeniem 565-tonowego pociągu jadącego 190 km/h[5].
  3. Opóźniona Detonacja: Specjalny zapalnik aktywuje ładunek dopiero po osiągnięciu docelowej głębokości, wywołując efekt „podziemnego trzęsienia ziemi”[2] [10].

„Metal stopi się w końcu, więc ma ograniczenia penetracyjne. Dlatego czasem potrzeba kilku bomb: pierwsza tworzy pęknięcie, kolejne je poszerzają. To jak wywoływanie kontrolowanego trzęsienia ziemi” – tłumaczy Masao Dahlgren z Center for Strategic and International Studies[2].

Ograniczenia i Kontrowersje

Mimo imponujących możliwości, GBU-57 ma słabości:

  • Jedyny nosiciel: Tylko bombowiec B-2 Spirit może ją przenosić (maksymalnie dwie sztuki)[3] [8] [12].
  • Koszty: Szacunkowa cena jednej bomby to ~3,7 mln USD, a misja B-2 kosztuje ~130 000 USD za godzinę lotu[12].
  • Efektywność: Eksperci podkreślają, że przeciw najgłębszym bunkrom (jak Fordo) może być potrzebnych kilka uderzeń w to samo miejsce[2] [10].

Debata etyczna dotyczy też ryzyka eskalacji konfliktów i potencjalnego naruszenia traktatów o kontroli zbrojeń[11] [19].

Podsumowanie: Nowy Wymiar Siły

GBU-57 to więcej niż broń – to zaawansowane pokonywanie barier. Jej powstanie pokazuje, jak głęboko zmienia się charakter współczesnych konfliktów: gdy cele chowają się pod ziemią, odpowiedzią stają się bomby zdolne do „kopania” na niespotykaną skalę. Choć jej moc burzy podziemne twierdze, prawdziwym wyzwaniem pozostaje pytanie: czy technologia ta służy stabilizacji, czy rodzi nowe zagrożenia?


Literatura i źródła

[1] https://en.wikipedia.org/wiki/GBU-57A/B_MOP

[2] https://www.youtube.com/watch?v=U4kJYfGs7BM

[3] https://www.af.mil/About-Us/Fact-Sheets/Display/Article/104614/massive-ordnance-penetrator/

[4] https://www.youtube.com/watch?v=bDh1x3hd6xQ

[5] https://www.oneindia.com/international/what-are-gbu-57-bunker-buster-bombs-used-in-us-unprecedented-strike-on-irans-nuclear-facilities-7779745.html

[6] https://tvn24.pl/biznes/ze-swiata/atak-usa-na-iran-uzyta-po-raz-pierwszy-oto-bomba-gbu-57-ktora-spadla-na-iran-st8522676

[7] https://infopetitenation.ca/understanding-the-gbu-57-the-massive-ordnance-penetrator/

[8] https://www.tribunnews.com/internasional/2025/06/22/spesifikasi-lengkap-gbu-57-massive-ordnance-penetrator-mop

[9] https://www.republicworld.com/world-news/what-is-the-gbu-57-inside-the-us-military-s-most-powerful-bunker-buster-bomb-used-to-strike-iran-s-nuclear-sites

[10] https://bezpiecznapodroz.org/2025/06/22/super-bomba-tym-zniszczono-iranskie-instalacje-atomowe-gbu-57-massive-ordnance-penetrator-bron-przeznaczona-do-najtrudniejszych-celow/

[11] https://www.scientificamerican.com/article/the-massive-ordnance-penetrator-bomb-israel-wants-to-destroy-irans-fordo/

[12] https://www.defencetoday.com/military-equipment/gbu-57-massive-ordnance-penetrator/

[13] https://www.cnn.com/2025/06/18/politics/bunker-buster-weapon-explained-dg

[14] https://www.washingtonpost.com/national-security/2025/06/17/massive-ordnance-penetrator-iran-bunker-buster/

[15] https://www.dote.osd.mil/Portals/97/pub/reports/FY2012/af/2012mop.pdf?ver=2019-08-22-111755-737

[16] https://www.usatoday.com/story/graphics/2025/06/18/how-does-a-bunker-buster-bomb-work-b2-spirit-stealth-bomber-gbu-57-fordow-nuclear-site/84257217007/

[17] https://www.youtube.com/watch?v=uXujB7gSbkg

[18] https://www.cbsnews.com/news/massive-ordnance-penetrator-bomb-gbu-57-b-2-bomber-iran-fordo-nuclear-facility/

[19] https://abcnews.go.com/Politics/us-bunker-buster-bomb-irans-nuclear-program/story?id=122945512

[20] https://www.fdd.org/analysis/2025/06/19/bunker-buster-how-the-massive-ordnance-penetrator-mop-works/