GBU-57 Massive Ordnance Penetrator: wielka bomba
22 czerwca 2025 roku amerykańskie bombowce B-2 Spirit przeprowadziły bezprecedensowy atak na irański podziemny kompleks nuklearny w Fordo. W operacji użyto GBU-57 Massive Ordnance Penetrator (MOP) – 30 000-funtowej (13,6 tony) „superbomby” zaprojektowanej do niszczenia celów ukrytych głębiej niż 20-piętrowy wieżowiec. To nie tylko broń, ale i fenomen inżynieryjny, który zmienia reguły gry militarnej.
Konstrukcja: Stalowy Kolos
GBU-57 to najcięższa konwencjonalna bomba w arsenale USA[1] [3] [9]. Jej parametry techniczne budzą respekt:
Parametr | Wartość |
---|---|
Masa całkowita | 13 600 kg (30 000 funtów) |
Długość | 6,2 m (20,5 stopy) |
Średnica | 80 cm (31,5 cala) |
Materiał obudowy | Stop stali o wysokiej gęstości (Eglin steel) |
Masa ładunku | 2400–2700 kg (5300–6000 funtów) |
Głębokość penetracji | Do 60 m betonu zbrojonego lub skały[2] [4] [8] |
Kluczowa jest specjalna obudowa ze stali Eglin – stopu opracowanego przez Air Force Research Laboratory. Jej grubość i skład pozwalają wytrzymać wysokie ciśnienie podczas uderzenia w beton[10].
*Bomba MOP. Zdjęcie poglądowe: Fale Inspiracji
Zasada Działania: Fizyka w Służbie Destrukcji
- Precyzyjne Naprowadzanie: Po zrzucie z wysokości 12 km bomba kieruje się do celu za pomocą systemu GPS/INS (Inertial Navigation System), z dokładnością do kilku metrów[5] [9].
- Kinetyczne Przenikanie: Masa i prędkość (ok. 1200 km/h) generują energię kinetyczną porównywalną z uderzeniem 565-tonowego pociągu jadącego 190 km/h[5].
- Opóźniona Detonacja: Specjalny zapalnik aktywuje ładunek dopiero po osiągnięciu docelowej głębokości, wywołując efekt „podziemnego trzęsienia ziemi”[2] [10].
„Metal stopi się w końcu, więc ma ograniczenia penetracyjne. Dlatego czasem potrzeba kilku bomb: pierwsza tworzy pęknięcie, kolejne je poszerzają. To jak wywoływanie kontrolowanego trzęsienia ziemi” – tłumaczy Masao Dahlgren z Center for Strategic and International Studies[2].
Ograniczenia i Kontrowersje
Mimo imponujących możliwości, GBU-57 ma słabości:
- Jedyny nosiciel: Tylko bombowiec B-2 Spirit może ją przenosić (maksymalnie dwie sztuki)[3] [8] [12].
- Koszty: Szacunkowa cena jednej bomby to ~3,7 mln USD, a misja B-2 kosztuje ~130 000 USD za godzinę lotu[12].
- Efektywność: Eksperci podkreślają, że przeciw najgłębszym bunkrom (jak Fordo) może być potrzebnych kilka uderzeń w to samo miejsce[2] [10].
Debata etyczna dotyczy też ryzyka eskalacji konfliktów i potencjalnego naruszenia traktatów o kontroli zbrojeń[11] [19].
Podsumowanie: Nowy Wymiar Siły
GBU-57 to więcej niż broń – to zaawansowane pokonywanie barier. Jej powstanie pokazuje, jak głęboko zmienia się charakter współczesnych konfliktów: gdy cele chowają się pod ziemią, odpowiedzią stają się bomby zdolne do „kopania” na niespotykaną skalę. Choć jej moc burzy podziemne twierdze, prawdziwym wyzwaniem pozostaje pytanie: czy technologia ta służy stabilizacji, czy rodzi nowe zagrożenia?
Literatura i źródła
[1] https://en.wikipedia.org/wiki/GBU-57A/B_MOP
[2] https://www.youtube.com/watch?v=U4kJYfGs7BM
[3] https://www.af.mil/About-Us/Fact-Sheets/Display/Article/104614/massive-ordnance-penetrator/
[4] https://www.youtube.com/watch?v=bDh1x3hd6xQ
[7] https://infopetitenation.ca/understanding-the-gbu-57-the-massive-ordnance-penetrator/
[12] https://www.defencetoday.com/military-equipment/gbu-57-massive-ordnance-penetrator/
[13] https://www.cnn.com/2025/06/18/politics/bunker-buster-weapon-explained-dg
[15] https://www.dote.osd.mil/Portals/97/pub/reports/FY2012/af/2012mop.pdf?ver=2019-08-22-111755-737
[17] https://www.youtube.com/watch?v=uXujB7gSbkg
[19] https://abcnews.go.com/Politics/us-bunker-buster-bomb-irans-nuclear-program/story?id=122945512
[20] https://www.fdd.org/analysis/2025/06/19/bunker-buster-how-the-massive-ordnance-penetrator-mop-works/